Dokument Essential Components of Web Accessibility - Podstawowe komponenty dostępności Sieci - liczy już ponad 10 lat, ale jego zawartość jest wciąż aktualna. Zapraszamy do zapoznania się z nieoficjalnym tłumaczeniem dokumentu wykonanym przez firmę Net Resolve z Warszawy.

Niniejszy dokument przedstawia zależność dostępności Sieci od kilku współpracujących ze sobą komponentów oraz ukazuje, jak ulepszenia w konkretnych komponentach mogą zauważalnie poprawić dostępność Sieci. Dokument pokazuje również, zastosowanie wytycznych WAI w przypadku tych komponentów.

Wstęp

Dla uczynienia Sieci dostępnej dla osób nie w pełni sprawnych istotnych jest kilka różnych komponentów związanych z projektowaniem stron WWW oraz ich współdziałanie. Te komponenty to m.in.:

  • zawartość - informacje na stronie WWW lub w aplikacji internetowej, włączając w to:
    • naturalne informacje, takie jak tekst, obraz i dźwięk
    • kod lub znaczniki, które definiują strukturę, sposób prezentacji itp.
  • przeglądarki internetowe, odtwarzacze i inne oprogramowanie klienckie.
  • technologie pomocnicze, w niektórych przypadkach - czytniki ekranu, alternatywne klawiatury, przełączniki, oprogramowanie skanujące itp.
  • wiedza użytkownika, doświadczenie, i w niektórych przypadkach, sposób korzystania z Sieci
  • projektanci - twórcy, programiści, autorzy itd., włączając w to projektantów nie w pełni sprawnych i użytkowników, którzy współtworzą zawartość
  • narzędzia projektowe - oprogramowanie do tworzenia stron WWW
  • narzędzia oceniające - oprogramowanie służące do oceny dostępności Sieci, walidatory HTML i CSS itp.

Jak komponenty są ze sobą powiązane

Ilustracja ukazująca powiązanie komponentów dostępności Sieci

Projektant najczęściej używa narzędzi projektowych i oceniających podczas tworzenia stron WWW.

Ludzie („użytkownicy”) używają przeglądarek, odtwarzaczy multimedialnych, technologii pomocniczych lub innych „programów klienckich” podczas współoddziaływania z zawartością.

Współzależności komponentów

Pomiędzy komponentami istnieją istotne współzależności to znaczy, iż komponenty, dla zapewnienia dostępności Sieci, muszą pracować wspólnie. Na przykład, dla alternatywnego tekstu opisującego obraz:

  • Specyfikacja techniczna wymaga alternatywnego tekstu (np. HTML definiuje atrybut alternatywnego tekstu (alt) w elemencie obrazka (img))
  • Wytyczne WAI - WCAG, ATAG i UAAG, wymienione w dalszej części - definiują, jak zaimplementować alternatywny tekst w celu zwiększenia dostępności w różnych komponentach
  • Projektanci dostarczają słów alternatywnego opisu
  • Narzędzia projektowe umożliwiają, ułatwiają i promują zamieszczanie alternatywnego tekstu na stronach WWW
  • Narzędzia oceniające są pomocne przy sprawdzaniu, czy alternatywny tekst istnieje na stronie
  • Oprogramowanie klienckie udostępnia ludziom i maszynom interfejs dla alternatywnego tekstu
  • Użytkownicy wiedzą jak odczytać alternatywny tekst w wykorzystywanym przez nich oprogramowaniu i/lub technologiach pomocniczych, jeśli istnieje taka potrzeba

Cykl implementacyjny

Gdy zagadnienia związane z dostępnością są efektywnie zaimplementowane w jednym komponencie, prawdopodobieństwo implementacji w innych jest większe.

Ilustracja ukazująca cykl implementacji

  • Gdy przeglądarka internetowa, odtwarzacz multimedialny, technologia pomocnicza i inne oprogramowanie klienckie wspiera zagadnienia związane z dostępnością, użytkownik ma większe możliwości żądania od projektantów implementacji tych zagadnień w zawartości stron WWW.
  • Gdy projektant chce umieścić elementy związane z dostępnością w treści swojej strony WWW, może oczekiwać od narzędzi projektowych, których używa, pomocy przy ich implementacji.
  • Gdy narzędzia projektowe umożliwiają łatwą implementację zagadnień związanych z dostępnością, projektanci chętniej je zaimplementują w treści stron WWW.
  • Gdy elementy związane z dostępnością są zaimplementowane na większości stron WWW, projektanci i użytkownicy będą mocniej nalegać na wspieranie dostępności w oprogramowaniu klienckim.

Gdy któryś komponent jest słaby

Jeśli zagadnienia dostępności nie są zaimplementowane w którymś z komponentów, motywacja do zaimplementowania ich w pozostałych komponentach spada, jeśli nie skutkuje to zwiększeniem dostępności dla użytkownika. Na przykład, wielu projektantów niechętnie implementuje elementy związane z dostępnością, które nie są wspierane przez ich narzędzia projektowe i których nie wspiera większość przeglądarek lub technologii pomocniczych.

Ilustracja przedstawia sytuację, gdy jeden z komponentów nie implementuje zagadnień związanych z dostępnościa

Gdy jeden z komponentów w niewystarczającym stopniu wspiera dostępność, czasami pozostałe komponenty mogą zrekompensować „naokoło” te niedostatki, choć wymaga to więcej trudu i nie jest ogólnie nie jest dobre dla dostępności. Na przykład:

  • projektant może włożyć więcej wysiłku w celu zrekompensowania słabego wsparcia zagadnień związanych z dostępnością w narzędziach projektowych; na przykład poprzez bezpośrednią edycję kodu źródłowego
  • użytkownik może włożyć więcej trudu w celu zrekompensowania niedostatecznej implementacji zagadnień związanych z dostępnością w przeglądarce, odtwarzaczach multimedialnych lub technologiach pomocniczych; na przykład, używając innej przeglądarki lub technologii pomocniczych w celu zaspokojenia różnych potrzeb, związanych z dostępnością zawartości

Jednak w wielu przypadkach rozwiązania okrężne nie są możliwe i efekt jest wciąż niezadowalający. Dodatkowo, czasami słabe wsparcie dostępności w jednym komponencie nie może być sensownie rozwiązane przez inny komponent i w rezultacie staje się niedostępne, czyniąc niemożliwym, dla niektórych osób nie w pełni sprawnych, korzystanie z konkretnych stron WWW lub usług.

Wytyczne dla różnych komponentów

World Wide Web Consortium (W3C) Web Accessibility Initiative (WAI) [Inicjatywa na rzecz dostępności Sieci] rozwija wytyczne dotyczące dostępności Sieci dla różnych komponentów:

Wytyczne WAI bazują na fundamentalnych specyfikacjach technicznych Sieci i są rozwijane w połączeniu z:

Ilustracja przedstawia powiązania pomiędzy komponentami i specyfikacjami technicznymi i wytycznymi

O tłumaczeniu

Powyższy tekst jest nieoficjalnym tłumaczeniem dokumentu W3C pt. "Essential Components of Web Accessibility" [http://www.w3.org/WAI/intro/accessibility]

Version: 1.3 (to be updated early 2006)
Editor: Shawn Lawton Henry. Graphic artist: Michael Duffy. This information is under development with the Education and Outreach Working Group (EOWG).

Copyright © 1994-2005 W3C® (MIT, ERCIM,Keio), Wszelkie prawa zastrzeżone.

Uwagi dotyczące niniejszego, nieoficjalnego tłumaczenia prosimy kierować na adres Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.