Standardy dostępności mają swe źródło w powszechnym i demokratycznym charakterze Internetu. Ich spełnianie ma zagwarantować dostęp to treści internetowych każdemu, kto chce korzystać z Sieci.

Czym jest dostępność?

Dostępność oznacza taką czytelność dokumentów, która zapewnia wygodny dostęp jak najszerszemu gronu odbiorców:

  • niezależnie od ich fizycznych ograniczeń,
  • niezależnie od sytuacji, w jakiej się znajdują,
  • niezależnie od używanego oprogramowania,
  • niezależnie od używanego sprzętu i łączy.

Dostępność strony internetowej oznacza, że wszyscy mogą z niej korzystać wygodnie i skutecznie: zapoznać się z treścią, zrozumieć, przemieszczać się, wchodzić w interakcje, dodawać własne treści.

Dostępność dotyczy więc wszystkich, każdego odbiorcy, a  w szczególności osób niepełnosprawnych i starszych, osób używających dawniejszych wersji przeglądarek, korzystających z wolnych łącz internetowych czy z technologii mobilnych - telefonów komórkowych, smartfonów, tabletów.

Idee dostępności mają swe źródło w powszechnym i demokratycznym charakterze Internetu. Spełnianie standardów ma zagwarantować dostęp to treści internetowych każdemu, kto chce korzystać z Sieci, każdemu, a nie tylko osobom w pełni sprawnym i dysponującym najlepszymi urządzeniami technicznymi.

Projektowanie ukierunkowane na dostępność niesie ponadto szereg dodatkowych korzyści, m.in. powoduje, że witryna jest w większym stopniu dla wyszukiwarek i innych aplikacji automatycznie wyszukujących informacje, owocuje lepszymi efektami w indeksowaniu, a więc i pozycjonowaniu stron.

Standardy dostępności

Standardy dostępności dla użytkowników niepełnosprawnych określiły specyfikacje WCAG przyjęte przez W3C:

Inną tego typu specyfikacją jest obowiązująca w USA, ale uznawana w świecie Section 508.

4 główne zasady

Wytyczne w sprawie dostępności serwisów internetowych zostały podporządkowane 4 zasadom:

  • Postrzegalność - informacje oraz komponenty interfejsu użytkownika muszą być przedstawione użytkownikom w sposób dostępny dla ich zmysłów.
  • Funkcjonalność: komponenty interfejsu użytkownika oraz nawigacja muszą być możliwe do użycia.
  • Zrozumiałość - informacje oraz obsługa interfejsu użytkownika muszą być zrozumiałe.
  • Rzetelność - treść musi być rzetelnie zaprogramowana, aby mogła być skutecznie interpretowana przez różnego rodzaju oprogramowania użytkownika, w tym technologie wspomagające.

13 wytycznych

Ogółem sformułowano 13 wytycznych, które definiują cele, jakie stoją przed osobami projektującymi i zarządzającymi serwisami internetowymi (W WCAG 2.0 było 12 wytycznych). Realizacja tych celów ma sprawiać, że serwisy będą dostępne dla osób niepełnosprawnych. Wytyczne sformułowane są w sposób ogólny. Mają pomóc twórcom serwisów oraz redaktorom i autorom treści, zrozumieć kryteria sukcesu i pozwolić na ich skuteczniejsze wdrażanie.

  • 1. Postrzegalność:
    • Wytyczna 1.1 Alternatywa w postaci tekstu: Zapewnij dla wszystkich treści nietekstowych tekst alternatywny, aby można go zamienić w inne zrozumiałe dla użytkownika formy.
    • Wytyczna 1.2 Media zmienne w czasie: Zapewnij alternatywę dla mediów zmiennych w czasie.
    • Wytyczna 1.3 Możliwość adaptacji: Twórz treści, które mogą być prezentowane na różne sposoby bez utraty informacji czy struktury.
    • Wytyczna 1.4 Możliwość rozróżnienia: Ułatwiaj oglądanie i słuchanie treści oraz oddzielanie informacji od tła.
  • 2. Funkcjonalność:
    • Wytyczna 2.1 Dostępność z klawiatury: Zapewnij dostępność wszystkich funkcjonalności za pomocą klawiatury.
    • Wytyczna 2.2 Wystarczająca ilość czasu: Zapewnij użytkownikom wystarczająco dużo czasu na przeczytanie i skorzystanie z treści.
    • Wytyczna 2.3 Ataki padaczki: Nie prezentuj treści w formie, która mogłaby spowodować ataki padaczki.
    • Wytyczna 2.4 Możliwość nawigacji: Zapewnij narzędzia, które ułatwiają użytkownikowi nawigację, znajdowanie treści oraz określanie, gdzie się aktualnie znajdują
    • Wytyczna 2.5 Sposoby wprowadzania danych: Ułatwiaj użytkownikom wprowadzanie danych za pomocą różnych urządzeń wejściowych (klawiatura, mysz, dotyk).
  • 3. Zrozumiałość
    • Wytyczna 3.1 Możliwość odczytania: Twórz treści możliwe do odczytania i łatwe do zrozumienia
    • Wytyczna 3.2 Przewidywalność: Spraw, aby strony otwierały się i działały w sposób przewidywalny.
    • Wytyczna 3.3 Pomoc przy wprowadzaniu informacji: Pomagaj użytkownikom unikać błędów i je korygować.
  • 4. Solidność:
    • Wytyczna 4.1 Kompatybilność: Zmaksymalizuj zgodność z aktualnymi i przyszłymi programami użytkownika, w tym z technologiami wspomagającymi

Kryteria sukcesu

Dla każdej wytycznej opracowano mierzalne kryteria sukcesu. Dzięki nim można w sposób konkretny i dokładny określać wymagania wobec twórców serwisów (projektantów, programistów, integratorów, redaktorów, administratorów), a także np. w przepisach prawnych oraz przy umowach.

Definiując kryteria sukcesu dla każdej wytycznej, określono trzy poziomy zgodności z wytycznymi: A (najniższy) AA oraz AAA (najwyższy).

  • Kryteria sukcesu na poziomie A: muszą być stosowane, w przeciwnym razie, niektóre grupy osób nie będą miały w ogóle dostępu do informacji w witrynie.
  • Kryteria sukcesu na poziomie AA: powinny być stosowane, w przeciwnym razie, niektóre grupy osób będą miały utrudniony dostęp do informacji zawartych w witrynie.
  • Kryteria sukcesu na poziomie AAA: mogą być stosowane. Ich zastosowanie oznacza, że w żaden sposób nie utrudnia się dostępu do zawartości witryny.

W skrócie

W telegraficznym skrócie można streścić wytyczne dostępności kilkoma punktami.

Witryna jest dostępna, jeżeli:

  • szybko się ładuje,
  • nie wymaga specjalnego wysiłku przy przeglądaniu:
    • teksty są czytelne, co zapewnia odpowiedni rozmiar znaków, kontrast,
    • znaczące informacje są wyróżnione,
    • wyróżnienia wskazują na miejsce w strukturze dokumentu i znaczenie,
    • wyróżnienia są łatwo zauważalne.
  • mechanizmy nawigacji są proste i przejrzyste,
  • odnośniki są pogrupowane, a wewnątrz akapitów są wyrażone słowami znaczącymi,
  • zawartość dźwiękowa i graficzna posiada odpowiedniki tekstowe,
  • użytkownicy mogą dostosować wygląd do swoich potrzeb.

Najczęstsze błędy

  • niepoprawne formatowanie tekstu,
  • brak albo zdawkowe teksty alternatywne w znacznikach obrazów,
  • umieszczanie tekstu w postaci obrazu,
  • stosowanie niekontrastowych lub nierozpoznawalnych (słabo rozpoznawalnych) kolorów.
  • stosowanie rozwiązań w technologiach np. Flash bez alternatywnych możliwości (zwłaszcza nawigacja).